Güneş sistemi, gezegenler, uydular, asteroitler, kuyruklu yıldızlar ve cüce gezegenler de dahil olmak suretiyle oldukca muhtelif gök cisimlerine ev sahipliği yapar. Bu cisimlerin tamamı değişik malzemelerden kaynaklanır ve değişik ebat ve şekillere haizdir. Ek olarak Güneş’in çevresinde değişik şekillerde dönerler.
II. Güneş Sistemi
Güneş sistemi Güneş, sekiz gezegen, cüce gezegenler ve bir takım uydu, asteroit, kuyruklu star ve meteoroidden kaynaklanır. Güneş, güneş sistemindeki en büyük nesnedir ve hacminin %99,8’inden fazlasını oluşturur. Gezegenlerin tamamı Güneş’in çevresinde saat yönünün bilakis rotatif.
III. Ay
Ay, Dünya’nın tek organik uydusudur. Güneş sistemindeki beşinci en büyük aydır ve insanların ziyaret etmiş olduğu tek gök cismidir. Ay, Dünya’nın ortalama dörtte biri büyüklüğündedir ve oldukca ince bir atmosfere haizdir.
IV.Mars
Mars, Güneş’e uzaklık bakımından dördüncü gezegen ve güneş sistemindeki en ufak ikinci gezegendir. Kırmızımsı-turuncu görünümünden ötürü çoğunlukla “Kızıl Gezegen” olarak adlandırılır. Mars’ın ince bir atmosferi ve kraterler, volkanlar ve kanyonlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
V. Jüpiter
Jüpiter, Güneş’e uzaklık bakımından beşinci gezegendir ve güneş sistemindeki en büyük gezegendir. Bir gaz devi olup sıklıkla hidrojen ve helyumdan kaynaklanır. Jüpiter’in oldukca kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
BİZ. Satürn
Satürn, Güneş’e uzaklık bakımından altıncı gezegen ve güneş sistemindeki en büyük ikinci gezegendir. Bir gaz devi olup sıklıkla hidrojen ve helyumdan kaynaklanır. Satürn’ün oldukca kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
VII. Uranüs
Uranüs Güneş’ten yedinci gezegen ve güneş sistemindeki üçüncü büyük gezegendir. Bir gaz devi olup sıklıkla hidrojen ve helyumdan kaynaklanır. Uranüs’ün oldukca kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
VIII. Neptün
Neptün, Güneş’e uzaklığı bakımından sekizinci gezegen ve güneş sistemindeki dördüncü büyük gezegendir. Bir gaz devi olup sıklıkla hidrojen ve helyumdan kaynaklanır. Neptün’ün oldukca kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
IX. Plüton
Plüton bir zamanlar Güneş’e uzaklık bakımından dokuzuncu gezegen olarak kabul ediliyordu, sadece artık cüce gezegen olarak sınıflandırılıyor. Plüton, Kuiper Kuşağı’nda bulunan ufak, buzlu bir dünyadır.
Sıkça Sorulan Sorular
S: Gezegen ile cüce gezegen arasındaki ayrım nelerdir?
A: Bir gezegen, Güneş’in çevresinde dönen ve kendi yerçekimine haiz olacak kadar büyük bir gök cismidir. Bir cüce gezegen, Güneş’in çevresinde dönen, kendi yerçekimine haiz olacak kadar büyük bir gök cismidir, sadece yörüngesini öteki nesnelerden temizlememiştir.
S: Güneş sistemindeki gök cisimlerinin değişik türleri nedir?
A: Güneş sistemindeki gök cisimlerinin değişik türleri şunlardır: gezegenler, uydular, asteroitler, kuyruklu yıldızlar ve meteoroidler.
S: Güneş sistemi iyi mi oluştu?
A: Güneş sistemi ortalama 4,6 milyar sene ilkin bir toz ve gaz bulutunun kendi yerçekimi altında çökmesiyle oluştu. Bulutun merkezi Güneş oldu ve geri kalan materyal gezegenleri, uyduları, asteroitleri, kuyruklu yıldızları ve meteoroidleri oluşturdu.
| Gök cismi | Özellikler |
|---|---|
| Gezegenler |
|
| Aylar |
|
| Asteroitler |
|
| Kuyrukluyıldızlar |
|
| Yıldızlar |
|
II. Güneş Sistemi
Güneş Sistemi, Güneş, sekiz gezegen, cüce gezegenler ve birçok uydu, asteroit, kuyruklu star ve meteoroidden oluşan bir gezegen sistemidir. Hayat barındırdığı malum tek gezegen sistemidir. Güneş, Güneş Sistemi’nin merkezindeki yıldızdır. Fer ve sıcaklık yürüyerek, parlayan gazlardan oluşan sıcak bir toptur. Gezegenler Güneş’in çevresinde saat yönünün bilakis rotatif. Gezegenler iki ana gruba ayrılır: iç gezegenler ve dış gezegenler. İç gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars’tır. Kayadan oluşmuşlardır ve nispeten küçüktürler. Dış gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Gazdan oluşmuşlardır ve iç gezegenlerden oldukca daha büyüktürler.
III. Ay
Ay, Dünya’nın tek organik uydusudur. Güneş Sistemi’ndeki beşinci en büyük uydudur ve gezegeninin boyutuna gore en büyük uydudur. Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesi 27,3 gün süre gelir ve kendi ekseni çevresinde da aynı müddette rotatif. Bu, Ay’ın aynı yüzünün daima Dünya’ya bakmış olduğu anlama gelir.
Ay, ince bir atmosfere haiz kayalık bir gövdedir. Yüzeyinde sıvı su yoktur, sadece Ay’da buz olabileceğine dair kanıtlar vardır. Ay’ın yüzeyi, asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların çarpması kararı oluşan kraterlerle kaplıdır.
Ay, insan kültüründe mühim bir nesnedir. Yüzyıllardır sanat, edebiyat ve din için bir esin kaynağı olmuştur. Ay ek olarak yüzyıllardır ilmi çalışmanın mevzusu olmuştur. 1960’larda, ABD Birleşik Devletleri ve Sovyetler Donanması Ay’a bir takım vazife başlattı. Bu görevler bilim adamlarının Ay’ın yüzeyini ve atmosferini detaylı bir şekilde incelemesine imkan sağlamış oldu.
IV.Mars
Mars, Güneş’e uzaklığı bakımından dördüncü gezegen ve Merkür’den sonrasında Güneş Sistemi’ndeki en ufak ikinci gezegendir. Yüzeyinde yaygın olan demir oksit ona kırmızımsı bir manzara verdiği için çoğunlukla “kırmızı gezegen” olarak tanımlanır. Mars, ince bir atmosfere ve Dünya’nın çarpma kraterlerini, volkanlarını, vadilerini, çöllerini ve kutuplardaki buzullarını anımsatan yüzey özelliklerine haiz karasal bir gezegendir. Mars’ın dönme süreci ve mevsim döngüleri Dünya’nınkilere benzer ve mevsimleri üreten bir eğime haizdir. Mars, Dünya’nın hacminin yalnızca %10’u kadar kütleye haiz nispeten ufak bir gezegendir, sadece Dünya’nın ortalama %1’i kadar yoğun olan mühim bir atmosfere haizdir. Mars’ın atmosferi, azca oranda nitrojen, oksijen, argon ve su buharı ile beraber başlıca karbondioksitten kaynaklanır. Mars’ın yüzeyi iki ana bölgeye ayrılır: şimal ovaları ve cenup yaylaları. Şimal ovaları nispeten düz ve özelliksizken, cenup yaylaları daha engebeli ve dağlıktır. Mars’ın Phobos ve Deimos isminde iki uydusu vardır, bunlar ufak ve gayri muntazam şekillidir. Phobos ortalama 22 kilometre çapındadır ve Deimos ortalama 12 kilometre çapındadır.
V. Jüpiter
Jüpiter Güneş’e beşinci gezegendir ve güneş sistemimizdeki en büyük gezegendir. Güneş’in binde biri kütlesinde sadece güneş sistemindeki öteki bütün gezegenlerin toplamından iki buçuk kat daha büyük bir gaz devi. Jüpiter sıklıkla hidrojen ve helyumdan kaynaklanır ve azca oranda daha ağır elementler ihtiva eder. Büyük Kırmızı Kir de dahil olmak suretiyle fırtınalar tarafınca devamlı karıştırılan bir bulut tabakasına haiz kalınca bir atmosfere haizdir. Minimum 350 senedir şiddetli bir halde idame eden devasa bir fırtınadır. Jüpiter’in kuvvetli bir manyetik alanı ve kompleks bir halka sistemi vardır. Minimum 79 malum uydusu vardır ve bunların en büyüğü Merkür’den daha büyük olan Ganymede’dir.
6. Sıkça Sorulan Sorular
İşte gezegensel düşünceler ile alakalı sıkça sorulan sorulardan bazıları:
- Gök cisimleri nedir?
- Güneş sistemi nelerdir?
- Ay nelerdir?
- Mars Nelerdir?
- Jüpiter Nelerdir?
- Satürn Nelerdir?
- Uranüs Nelerdir?
- Neptün Nelerdir?
- Plüton Nelerdir?
VII. Uranüs
Uranüs, Güneş’e olan yedinci gezegen ve Güneş Sistemi’ndeki üçüncü en büyük gezegendir. Neptün’e benzer bir kütleye haiz bir buz devi olduğu halde, Uranüs’ün yoğunluğu oldukca daha düşüktür. Uranüs, 49 K (−224 °C) en az sıcaklığıyla Güneş Sistemi’ndeki en soğuk gezegendir.
Uranüs, ismini Yunan sema tanrısından alan William Herschel tarafınca 1781’de ortaya çıkarıldı. Uranüs, dönüş ekseninin mahrek düzlemine nerede ise 90 aşama eğik olması bakımından gezegenler içinde benzersizdir. Bu, Uranüs’ün her biri 21 sene devam eden mevsimler yaşamış olduğu anlama gelir.
Uranüs’ün esas olarak hidrojen ve helyumdan oluşan oldukca ince bir atmosferi vardır. Atmosfer ek olarak Uranüs’e mavi-yeşil rengini veren metan izleri de ihtiva eder. Uranüs’ün esas olarak buz ve kayadan oluşan oldukca yoğun bir iç bölümü vardır.
Uranüs’ün malum 27 uydusu vardır ve bunların en büyükleri Miranda, Ariel, Umbriel, Titania ve Oberon’dur. Uranüs’ün ek olarak ufak, karanlık parçacıklardan oluşan bir halka sistemi vardır.
Uranüs, bilim adamları tarafınca hala incelenen büyüleyici bir gezegendir. Gelecekte atmosferi, iç yapısı, uyduları ve halka sistemi ile alakalı daha çok şey öğrenebiliriz.
Neptün
Neptün, Güneş sistemimizdeki Güneş’ten sekizinci ve en uzak gezegendir. Dünya’nın ortalama 17 katı kütleye ve Dünya’nın ortalama dört katı yarıçapa haiz bir gaz devidir. Neptün, çapa gore Güneş sistemimizdeki dördüncü büyük gezegen ve kütleye gore üçüncü büyük gezegendir. Ismini Roma deniz tanrısından almıştır.
Neptün, 1846 senesinde Uranüs’ün yörüngesindeki düzensizliklere dayanarak varlığını tahmin eden Urbain Le Verrier tarafınca ortaya çıkarıldı. Neptün, direkt deney yerine matematik kullanılarak keşfedilen güneş sistemimizdeki tek gezegendir.
Neptün, yaklaşık yüzey sıcaklığı -221 santigrat aşama olan oldukca soğuk bir gezegendir. Başlıca hidrojen, helyum ve metandan oluşan kalınca bir atmosfere haizdir. Atmosfer oldukca bulutludur ve gezegenin yüzeyini uzaydan görmek zor olsa gerek.
Neptün, ufak buz ve toz parçacıklarından oluşan kompleks bir halka sistemine haizdir. Halkalar, Satürn’ün halkaları kadar parlak yahut iyi tanımlanmış değildir, sadece tekrar de bir teleskopla Dünya’dan görülebilirler.
Neptün’ün, denizle ilişkilendirilen mitolojik figürlerin ismini taşıyan 14 malum uydusu vardır. En büyük uydu, Plüton ile neredeyse aynı boyutta olan Triton’dur. Triton, güneş sistemimizde gezegeninin yörüngesinde geri yönde dönen tek uydudur, kısaca gezegenin dönüşüne zıt yönde yörüngede rotatif.
Neptün, bilim adamları tarafınca hala araştırılan büyüleyici bir gezegendir. Neptün ile alakalı daha çok şey öğrendikçe, güneş sistemimiz ve kainat ile alakalı daha iyi bir seka kazanmaya devam edeceğiz.
IX. Plüton
Plüton, Neptün yörüngesinin ötesinde buzlu cisimlerin bulunmuş olduğu bir bölge olan Kuiper Kuşağı’nda bulunan bir cüce gezegendir. 1930’da ortaya çıkarıldı ve başlarda Güneş’ten dokuzuncu gezegen olarak sınıflandırıldı. Sadece, 2006’da Internasyonal Astronomi Donanması (IAU), Plüton ve Kuiper Kuşağı’ndaki öteki cisimleri hariç tutmak için “gezegen” kavramını yine tanımladı. Plüton artık Ceres, Eris, Haumea ve Makemake ile beraber bir cüce gezegen olarak sınıflandırılıyor.
Plüton’un çapı ortalama 2.370 kilometredir (1.473 mil), bu da onu Dünya’nın uydusundan daha ufak yapar. Sıklıkla nitrojen ve metandan oluşan oldukca ince bir atmosferi vardır. Plüton’un yüzeyi buz ve kaya ile kaplıdır ve sıvı sudan oluşan bir yeraltı okyanusuna haiz olduğu düşünülmektedir.
Plüton’un Güneş’ten perihelion’da 4,4 milyar kilometre (2,7 milyar mil) uzaklıktan aphelion’da 7,3 milyar kilometre (4,5 milyar mil) uzaklığa kadar uzanan oldukca eliptik bir yörüngesi vardır. Bu, Plüton’un Güneş’ten uzaklığının üçten fazla bir faktörle değişmiş olduğu anlama gelir.
Plüton’un yörüngesi ek olarak Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin düzlemi olan ekliptik’e eğimlidir. Bu, Plüton’un yörüngesinin ekliptiği geçmiş olduğu ve bazı zamanlar Dünya’dan görülebileceği anlama gelir. Sadece Plüton, Dünya’dan her sene yalnızca birkaç hafta, Güneş’e en yakın olduğu süre görülebilir.
Plüton büyüleyici bir nesnedir ve hala gökbilimciler tarafınca incelenmektedir. 2015 senesinde New Horizons feza aracı Plüton’un yanından geçerek cüce gezegenin ilk yakın çekim görüntülerini yakaladı. Bu sahneler güneş sistemindeki öteki her şeye benzemeyen bir dünyayı ortaya çıkardı.
S: Gezegen nelerdir?
A: Gezegen, bir yıldızın yörüngesinde dönen ve kendi yer çekimine haiz olabilecek kadar kütleye haiz olan gök cismidir.
S: Gezegenlerin değişik türleri nedir?
A: İki ana gezegen türü vardır: karasal gezegenler ve gaz devleri. Karasal gezegenler, Güneş’e yakın konumlanmış ufak, kayalık gezegenlerdir. Gaz devleri, Güneş’ten daha uzakta konumlanmış büyük, gazlı gezegenlerdir.
S: Gezegen ile cüce gezegen arasındaki ayrım nelerdir?
A: Cüce gezegen, bir yıldızın yörüngesinde dönen ve kendi çekimine haiz olabilecek kadar kütleye haiz olan, sadece yörüngesini öteki nesnelerden temizleyebilecek kadar kütleye haiz olmayan gök cisimleridir.
0 Yorum