Gizemli Evren Bilinmeyene YolculukBüyük Patlama’dan uzayın en uzak noktalarına kadar kozmosun gizemlerinin kapsamlı bir keşfi.

Evren uçsuz bucaksız ve gizemlidir ve ile alakalı bilmediğimiz birçok şey vardır. Bu yazı, kökenleri, genişlemesi ve karanlık madde ve karanlık enerjinin doğası da dahil olmak suretiyle evrenin en büyük gizemlerinden kimilerini inceleyecektir.

Evren Nelerdir?

Evren, en minik atom altı parçacıklardan en büyük galaksilere kadar mevcud her şeydir. Ortalama 13,8 milyar yaşlarında olduğuna inanılmaktadır ve devamlı genişlemektedir.

Esneyen Evren

Evren ivmelenen bir hızla genişliyor. Bu, galaksiler arasındaki mesafenin zaman içinde arttığı anlamına geliyor. Evrenin genişlemesinin, galaksileri birbirinden uzaklaştıran esrarlı bir güç olan karanlık enerjiden kaynaklandığı düşünülüyor.

Gizemli Karanlık Madde

Karanlık madde, direkt görülemeyen ya da tespit edilemeyen bir madde türüdür. Evrenin ortalama %27’tepsi oluşturduğu düşünülüyor, sadece ne işe yaradığını ya da neyden yapıldığını bilmiyoruz.

Daha da Gizemli Karanlık Enerji

Karanlık enerji, evrenin genişlemesinin hızlanmasına yol açan bir enerji türüdür. Evrenin ortalama %68’ini oluşturduğu düşünülüyor, sadece ne işe yaradığını ya da neyden yapıldığını bilmiyoruz.

Büyük Patlama Teorisi

Büyük Patlama teorisi, evrenin iyi mi başladığına dair biri olan ilmi teoridir. Evrenin ortalama 13,8 milyar sene ilkin fazlaca sıcak ve yoğun bir durumda başladığını belirtir. Evren sonrasında genişledi ve soğudu ve bugün gördüğümüz galaksileri ve yıldızları oluşturdu.

Çoklu Evren Teorisi

Çoklu kainat teorisi, her biri kendi fizik yasalarına haiz birden fazla evrenin var olduğu hipotezidir. Çoklu kainat teorisi hala spekülatiftir, sadece karanlık madde ve karanlık enerjinin varlığı benzer biçimde evrenin birtakım gizemleri için ihtimaller içinde bir açıklamadır.

Antropik İlke

Antropik prensip, evrenin hayat için ince ayarlı olduğu fikridir. Bu, evrendeki koşulların hayatın var olması için tam olarak müsait olduğu anlama gelir. Antropik prensip tartışmalıdır, sadece niçin bu kadar geniş ve görünüşte boş bir evrende var olduğumuza dair ihtimaller içinde bir açıklamadır.

Fermi Paradoksu

Fermi paradoksu, evrende niçin başka zeki yaşamla karşılaşmadığımız sorusudur. Fermi paradoksu için birçok ihtimaller içinde izahat vardır, sözgelişi zeki hayatın ender olması ya da öteki zeki medeniyetlerden fazlaca uzakta olmamız benzer biçimde.

Sorular ve Cevaplar

S: Evrendeki en büyük gizem nelerdir?

C: Evrende pek fazlaca gizem var fakat en büyüklerinden bazıları karanlık maddenin ve karanlık enerjinin doğası, evrenin kökeni ve dünya dışı hayat olasılığıdır.

S: Evrenin en entresan yanı nelerdir?

A: Evrenle alakalı en entresan şey, hala bir gizem olmasıdır. Onun ile alakalı bilmediğimiz fazlaca şey var ve bu da onu ebedi bir bulgu ve inceleme yeri haline getiriyor.

S: Evrenin geleceği nelerdir?

A: Evrenin geleceği belirsizdir. Evrenin sonsuza kadar genişlemeye devam etmesi ya da sonucunda kendi içerisine çökmesi mümkündür. Evrenin büyük bir bozgun yaşaması ya da ebedi bir enflasyon dönemine girmesi de mümkündür.

Antet	Yanıt
Gizemli Evren	Evren, harikalar ve sürprizlerle dolu, uçsuz bucaksız ve esrarlı bir yerdir. Milyarlarca yıldıza, gezegene ve galaksiye ev sahipliği yapar ve devamlı olarak genişler ve evrimleşir.
Evren Nelerdir?	Evren, bütün feza ve süre dahil olmak suretiyle mevcud her şeydir. Ortalama 13,8 milyar sene ilkin Büyük Patlama olarak malum büyük bir patlamada yaratıldığı düşünülmektedir.
Esneyen Evren	Evren giderek artan bir hızla genişliyor. Bunun sebebi, evrenin ortalama %70’ini oluşturduğu kabul edilen karanlık enerji olarak malum esrarlı güçtür.
Gizemli Karanlık Madde	Karanlık madde, evrenin ortalama %25’ini meydana getiren esrarlı bir maddedir. Teleskoplar tarafınca görülemez ve direkt tespit edilemez, sadece varlığı görünür madde üstündeki kütle çekim etkilerinden çıkarılmaktadır.
Daha da Gizemli Karanlık Enerji	Karanlık enerji, evrenin ortalama %70’ini meydana getiren daha da esrarlı bir maddedir. Evrenin hızlanan genişlemesinden görevli olduğu düşünülmektedir.

II. Evren Nelerdir?

Evren, en minik atom altı parçacıklardan en büyük galaksilere kadar mevcud her şeydir. Ortalama 13,8 milyar yaşlarında olduğu ve uzaydaki tek, aşırı sıcak, yoğun bir noktadan kaynaklandığı düşünülmektedir. Evren devamlı genişlemektedir ve sonsuza kadar genişlemeye devam edeceği düşünülmektedir.

Evren, yıldızlar, gezegenler, galaksiler ve kara delikler benzer biçimde muhtelif değişik nesnelerden kaynaklanır. Yıldızlar, fer ve sıcaklık üreten kocaman gaz toplarıdır. Gezegenler, yıldızların yörüngesinde dönen daha minik nesnelerdir. Galaksiler, yıldızların, gezegenlerin ve öteki nesnelerin büyük koleksiyonlarıdır. Kara delikler, yer çekiminin o kadar kuvvetli olduğu feza bölgeleridir ki hiç bir şey, hatta fer bile kaçamaz.

Evren uçsuz bucaksız ve esrarlı bir yerdir ve onun ile alakalı hâlâ bilmediğimiz fazlaca şey vardır. Sadece bilim adamları kainat ile alakalı devamlı yeni şeyler öğreniyor ve ikimiz de azar azar onun sırrını açığa çıkarıyoruz.

III. Esneyen Evren

Evren genişliyor ve Büyük Patlama’dan beri genişliyor. Evrenin genişlemesi hızlanıyor, doğrusu galaksiler arasındaki mesafe giderek daha süratli bir miktarda artıyor. Bunun sebebi, evrenin genişlemesinin hızlanmasına yol açan esrarlı bir güç olan karanlık enerjinin varlığıdır.

Evrenin genişlemesinin bir dizi kararı vardır. Birincisi, evrenin devamlı olarak büyümüş olduğu anlama gelir. İkincisi, galaksilerin birbirlerinden uzaklaştığı anlama gelir. Üçüncüsü, galaksiler artık birbirleriyle etkileşime giremeyecek kadar uzaklaştıkça evrenin sonucunda soğuk ve karanlık hale geleceği anlama gelir.

Evrenin genişlemesi, kozmolojideki en mühim ve esrarlı keşiflerden biridir. Yer çekimi anlayışımıza meydan okur ve karanlık enerjinin doğasına dair mühim bir ipucudur.

IV. Gizemli Karanlık Madde

Karanlık madde, evrendeki maddenin ortalama %85’ini oluşturduğu kabul edilen varsayımsal bir madde biçimidir. Teleskoplar ve öteki dedektörler tarafınca görülemez ve varlığı, görünür madde üstündeki kütle çekim etkilerinden çıkarılmaktadır.

Karanlık maddenin ışıkla ya da öteki elektromanyetik ışınım formlarıyla etkileşime girmeyen parçacıklardan oluştuğu düşünülmektedir. Bu parçacıklara karanlık madde parçacıkları denir ve elektronlar ve protonlar benzer biçimde bayağı parçacıklardan fazlaca daha büyük kütleli oldukları varsayılmaktadır.

Karanlık madde arayışı, astronomi ve fizikteki en etken inceleme alanlarından biridir. Karanlık madde parçacıklarını tespit etmeye yönelik bir dizi gözlem devam etmektedir, sadece şimdiye kadar varlıklarına dair kararlı bir delil bulunamamıştır.

Karanlık maddenin keşfi, evreni anlamamız üstünde derin bir tesir yaratacaktır. Maddenin doğasına ve etkileşimlerine yeni bir pencere açacak ve evrenin evrimini anlamamıza destek olacaktır.

V. Daha da Gizemli Karanlık Enerji

Karanlık enerji, evrenin en esrarlı ve en azca anlaşılan bileşenidir. Evrenin hızlanan genişlemesinden görevli olduğu düşünülüyor, sadece doğası hala bilinmiyor.

Karanlık enerjinin ne olabileceğine dair birçok değişik kuram var, sadece hiçbiri kararlı olarak kanıtlanmadı. En popüler teorilerden bazıları şunlardır:

• Kozmolojik bir durağan(durgun)
• Bir skaler alan
• Genel göreliliğin bir modifikasyonu

Kozmolojik durağan(durgun), karanlık enerji için en bayağı açıklamadır. Evrenin hızlanan genişlemesini açıklamak için genel görelilik denklemlerine eklenen durağan(durgun) bir terimdir. Sadece kozmolojik sabitin ince ayar sorunu ve rastlantı sorunu benzer biçimde bir dizi problemi vardır.

Skaler alan, feza ve zamandaki her noktada bir değere haiz olan bir alandır. Olumsuz bir basınca sahipse karanlık enerjiyi açıklamak için kullanılabilir. Olumsuz tazyik, evrenin genişlemesinin hızlanmasına yol açar ve bununla beraber rastlantı problemini de açıklayabilir.

Genel göreliliğin bir modifikasyonu karanlık enerji için ihtimaller içinde bir öteki açıklamadır. Genel görelilik Albert Einstein tarafınca geliştirilen yerçekimi teorisidir. Oldukca başarıya ulaşmış bir teoridir, sadece evrenin ivmelenen genişlemesini hesaba katmaz. Genel göreliliğin bir modifikasyonu bu ivmeyi açıklamak için kullanılabilir.

Karanlık enerjinin gizemi, fizikteki en büyük çözülmemiş problemlerden biridir. Evren anlayışımıza bir meydan okumadır ve bilim adamlarının bugün cevaplamaya çalmış olduğu en mühim sorulardan biridir.

VI. Büyük Patlama Teorisi

Büyük Patlama teorisi, evrenin kökenine dair biri olan ilmi açıklamadır. Evrenin ortalama 13,8 milyar sene ilkin fazlaca sıcak ve yoğun bir nokta olarak başladığını belirtir. Bu nokta sonrasında genişledi ve soğudu ve bugün gördüğümüz galaksileri ve yıldızları oluşturdu.

Büyük Patlama teorisi, evrenin genişlediği ve kozmik mikrodalga arka plan radyasyonunun sema süresince tekdüze olduğu hakikatı de dahil olmak suretiyle bir dizi gözleme dayanmaktadır. Kuram, fazlaca muhtelif astronomik gözlemleri açıklamada oldukca başarıya ulaşmış olmuştur, sadece karanlık madde ve karanlık enerjinin kökenini açıklamak benzer biçimde birtakım zorluklarla hala karşı karşıyadır.

VII. Çoklu Evren Teorisi

Çoklu kainat teorisi, her biri kendi fizyolojik yasaları ve sabitleri kümesine haiz birden fazla evrenin varlığını varsayan bir kozmolojik hipotezdir. Çoklu kainat teorisi tek bir kuram değil, her biri birden fazla evrenin var olabileceği değişik bir yolu öneren değişik modellerin bir koleksiyonudur.

En yaygın çoklu kainat modeli, evrenin varoluşunun erken evrelerinde süratli bir genişleme periyodu geçirdiğini öne devam eden enflasyonist çoklu evrendir. Bu genişleme, her biri kendine has fizyolojik yasalar ve sabitler kümesine haiz fazlaca sayıda balon kainat yaratmış olurdu.

Öteki çoklu kainat modelleri içinde, her biri değişik bir evrene yol açacak olan, sicim teorisine giden fazlaca sayıda ihtimaller içinde yol bulunduğunu öne devam eden sicim manzarası yer alır. Kuantum mekaniğinin, bir kuantum vakasının her ihtimaller içinde sonucunun ayrı bir evrende meydana geldiğini öne devam eden çoklu dünyalar yorumu.

Çoklu kainat teorisi tartışmalı bir fikirdir ve bunu destekleyen direkt bir delil yoktur. Sadece, kainat anlayışımızı kökten değişiklik yapma potansiyeline haiz büyüleyici bir kavramdır.

Antropik İlke

IX. Fermi Paradoksu

Fermi Paradoksu, fizik ve kozmolojide iyi malum bir bilmecedir. Evren bu kadar engin ve yaşlıysa niçin hemen hemen dünya dışı yaşama dair hiç bir kanıtla karşılaşmadığımızı sorar.

Fermi Paradoksu için bir dizi ihtimaller içinde izahat vardır, sadece hiçbiri tamamen tatminkar değildir. En yaygın açıklamalardan bazıları şunlardır:

• Evrenin tarihinde hemen hemen fazlaca erken bir dönemdeyiz. Hayat yaygın olabilir, sadece zeki medeniyetlerin evrimleşmesi milyarlarca sene alabilir.
• Öteki medeniyetlerden fazlaca uzağız. Evren uçsuz bucaksız ve yıldızlar arasındaki mesafeler çok büyük. Kim bilir orada başka medeniyetler vardır fakat onlar bizim onlarla haberleşme kurmamız için fazlaca uzaktalar.
• Öteki medeniyetler kendilerini yok ettiler. Zeki medeniyetlerin doğası gereği istikrarsız olması ve sonucunda öteki yıldızlara yolculuk etmelerine izin verecek teknolojik seviyeye gelmeden önce kendilerini yok etmeleri mümkündür.
• Öteki medeniyetler tarafınca etken olarak görmezden geliniyoruz. Öteki medeniyetlerin varlığımızın bilincinde olması olası, sadece kendi sebeplerinden ötürü bizimle iletişime geçmemeyi seçtiler.

Fermi Paradoksu büyüleyici ve düşündürücü bir sorudur ve basit cevapları yoktur. Evreni anlamamızın hemen hemen fazlaca erken aşamalarında olduğumuzu ve hala bilmediğimiz fazlaca şey bulunduğunu hatırlatır.

IX. Fermi Paradoksu

Fermi Paradoksu, evrende bu kadar fazlaca yaşanabilir gezegen var ise niçin hemen hemen dünya dışı yaşama dair hiç bir kanıtla karşılaşmadığımızı sorgulayan bir fikir deneyidir. Fermi Paradoksu için bir dizi ihtimaller içinde izahat vardır, bunlar içinde şunlar yer alır:

• Evren, zeki hayatın başka yerlerde evrimleşmesi için fazlaca genç.
• Zeki hayat nadirdir.
• Zeki hayat yıldızlar arası mesafeleri kat edemez.
• Zeki hayat bizimle haberleşme kuramaz.

Fermi Paradoksu, basit cevapları olmayan büyüleyici ve zorlayıcı bir sorundur. Evreni anlamamızın hala fazlaca erken aşamalarında olduğumuzu hatırlatır.

S: Karanlık madde nelerdir?

A: Karanlık madde, ışıkla ya da öteki elektromanyetik ışınım formlarıyla etkileşime girmeyen bir madde türüdür. Evrenin kütle-enerjisinin ortalama %27’tepsi oluşturduğu düşünülmektedir. Karanlık madde teleskoplar için görünmezdir, sadece varlığı görünür madde üstündeki kütle çekimsel etkilerinden çıkarılmaktadır.

S: Karanlık enerji nelerdir?

A: Karanlık enerji, evrenin genişlemesinin hızlanmasına yol açan bir enerji türüdür. Evrenin kütle-enerjisinin ortalama %68’ini oluşturduğu düşünülmektedir. Karanlık enerji teleskoplar tarafınca da görülemez, sadece varlığı evrenin genişleme biçiminden çıkarılmaktadır.

S: Büyük Patlama teorisi nelerdir?

A: Büyük Patlama teorisi, evrenin iyi mi başladığına dair biri olan ilmi teoridir. Evrenin ortalama 13,8 milyar sene ilkin fazlaca sıcak ve yoğun bir durumda başladığını belirtir. Evren sonrasında genişledi ve soğudu, bugün gördüğümüz galaksileri ve yıldızları oluşturdu.