II. Ortaçağ Sanatının Özellikleri
Ortaçağ sanatı, 5. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden 15. yüzyılda Rönesans’a kadar Orta Yüzyıl süresince gelişen oldukca muhtelif sanatla alakalı stilleri ve teknikleri kapsayan geniş bir terimdir. Ortaçağ sanatı, dini temaları, sembolizm kullanması ve zanaatkarlığa vurgu yapmasıyla karakterize edilir.
Ortaçağ sanatında dini temalar yaygındır, bu sebeple Kilise bu zamanda sanatın birincil hamisiydi. Birçok ortaçağ sanat eseri, İsa’nın yaşamı, Meryem Ana ve azizler benzer biçimde Hristiyan mevzularını tasvir eder. Sadece, ortaçağ sanatında Yahudilik, İslam ve paganizm benzer biçimde öteki dini gelenekler de temsil edilir.
Sembolizm, ortaçağ sanatının bir öteki mühim özelliğidir. Ortaçağ sanatçıları, kelimelerle anlatım edilemeyen kompleks fikirleri ve duyguları iletmek için semboller kullanmışlardır. Sözgelişi, haç Hristiyanlığın, kuzu İsa’nın ve gül sevginin sembolüdür.
En son, ortaçağ sanatı zanaatkarlığa verdiği önemle karakterize edilir. Ortaçağ sanatçıları işleriyle büyük gurur duyarlardı ve becerilerini mükemmelleştirmek için saatler harcarlardı. Netice olarak, ortaçağ sanatı çoğu zaman güzelliği, ayrıntıları ve kompleks tasarımıyla karakterize edilir.
III. Ortaçağ Sanatının Başlıca Stilleri
Ortaçağ sanatının başlıca stilleri üç geniş kategoriye ayrılabilir:
- Romanesk sanat (ortalama 1000-1200)
- Gotik sanat (ortalama 1200-1500)
- Rönesans sanatı (c. 1300-1600)
Bu stillerin her birinin kendine has özellikleri vardır, sadece tamamı dini temalar ve imgeler üstünde ortak bir vurgu paylaşır. Romanesk sanat, kemerlerin, sütunların ve öteki mimari öğelerin yoğun kullanımıyla karakterize edilirken, Gotik sanat, yükselen tavanları ve kompleks vitray pencereleriyle bilinir. Ayrıca, Rönesans sanatı çoğu zaman gerçekçiliği ve ayrıntılara gösterdiği dikkatle karakterize edilir.
Bu üç sanat stili, Orta Yüzyıl süresince Batı sanatındaki mühim gelişimleri temsil eder. Tüm bunlar sanat tarihinde mühim dönüm noktalarıdır ve günümüzde sanatçıları ve tasarımcıları etkilemeye devam etmektedir.
IV. Avrupa’da Ortaçağ Sanatı
Avrupa’daki ortaçağ sanatı, bin yıldan uzun bir müddet süresince gelişen oldukca muhtelif stilleri ve teknikleri kapsayan geniş ve kompleks bir mevzudur. Avrupa’daki ortaçağ sanatının en eski örnekleri MS 5. yüzyıldan, sonuncusu ise 15. yüzyıldan kalmadır. Bu zamanda Avrupa, her biri kendine has sanatla alakalı geleneklere haiz birçok değişik kültüre ev sahipliği yapmıştır. Netice olarak, Avrupa’daki ortaçağ sanatı son aşama çeşitlidir ve tek bir stilin bütün kıtayı temsil etmiş olduğu söylenemez.
Avrupa’daki en mühim ortaçağ sanatı tarzlarından bazıları şunlardır:
- Erken Hıristiyan sanatı (5.-8. yüzyıllar)
- Bizans sanatı (8.-15. yüzyıllar)
- Romanesk sanat (10.-12. yüzyıllar)
- Gotik sanat (12.-15. yüzyıllar)
- Erken Rönesans sanatı (14.-15. yüzyıllar)
Bu stillerin her biri, muayyen malzemelerin, tekniklerin ve motiflerin kullanması benzer biçimde kendine has bir takım hususiyet ile karakterize edilir. Sözgelişi, Erken Hristiyan sanatı çoğu zaman mozaik ve fresk kullanması ile karakterize edilirken, Bizans sanatı altın varak ve kompleks desenlerin kullanması ile bilinir. Romanesk sanat çoğu zaman büyük taş mimarisinin kullanması ile karakterize edilirken, Gotik sanat yükselen kemerleri ve sivri çatılarıyla bilinir.
Avrupa’daki değişik ortaçağ sanatı stilleri, bu zamanda kıtanın kompleks ve değişen kültürel manzarasını yansıtır. Yeni kültürler ve fikirler ortaya çıktıkça, yeni sanatla alakalı stiller de ortaya çıktı. Bu devre büyük bir sanatla alakalı yenilik dönemiydi ve bu zamanda üretilen sanat eserleri bugün de hayranlıkla izlenmeye ve incelenmeye devam ediyor.
V. Asya’da Ortaçağ Sanatı
“Ortaçağ sanatı” kavramı çoğu zaman Orta Yüzyıl’daki Avrupa sanatına atıfta bulunmak için kullanılır, sadece bununla beraber bu zamanda dünyanın öteki bölgelerindeki sanata atıfta bulunmak için de kullanılabilir. Asya’da, Orta Yüzyıl sanatı, Çin ve Japonya’nın kompleks Budist resimlerinden Hindistan ve Güneydoğu Asya’nın anıtsal heykellerine kadar oldukca muhtelif stilleri ve teknikleri kapsar.
Ortaçağ Asya sanatının en bariz özelliklerinden biri sembolizm kullanımıdır. Sözgelişi Budist sanatında, Buda ve öteki figürlerin görüntüleri çoğu zaman muayyen dini anlamları iletmek için tasarlanmış çok stilize edilmiş şekillerde tasvir edilir. Çin sanatında, sembollerin kullanması çoğu zaman daha inceliklidir, sadece sanatçıların organik nesneleri ve manzaraları tasvir etme biçiminde hala bulunabilir.
Ortaçağ Asya sanatının bir öteki özelliği de zanaatkarlığa verdiği önemdir. Birçok kültürde sanatçılar, zanaatlarını öğrenmek için yıllarını harcayan son aşama kabiliyetli zanaatkarlardı. Bu yetenek seviyesi, birçok ortaçağ Asya sanat eserinin kompleks detaylarında ve hassasiyetinde açıkça görülür.
Ortaçağ Asya sanatı, bölgenin birçok kültürünü ve dinini yansıtan varlıklı ve muhtelif bir gelenektir. Asya’nın zamanı ve kültürüne dair içgörüler sunan büyüleyici bir emek verme alanıdır.
Ortaçağ sanatı, bin yıldan uzun bir müddet süresince gelişen oldukca muhtelif stilleri ve teknikleri kapsayan geniş ve kompleks bir alandır. Bu yazı, ortaçağ sanatının temel özelliklerine ve bu zamanda ortaya çıkan en mühim stillerden kimilerine dair kısa bir genel bakış sunacaktır.
Ortaçağ sanatının tanımlayıcı özelliklerinden biri de dini doğasıdır. Hristiyanlık, Orta Yüzyıl süresince Avrupa’daki baskın dindi ve bunun sanatın gelişimi üstünde derin bir tesiri oldu. Birçok ortaçağ sanat eseri kiliseler yahut manastırlar tarafınca sipariş edilmişti ve çoğu zaman dini temaları tasvir ediyorlardı.
Ortaçağ sanatının bir öteki mühim özelliği sembolizm kullanımıdır. Ortaçağ sanatçıları dini yahut tinsel mesajları iletmek için çoğunlukla semboller kullanmışlardır. Sözgelişi, haç Hristiyanlığın yaygın bir sembolü iken kuzu İsa’nın sembolüydü.
En son, ortaçağ sanatı çoğu zaman altın yaprağının kullanımıyla karakterize edilir. Altın, Orta Yüzyıl’da oldukca kıymetli olan kıymetli bir metaldi ve çoğu zaman dini sanat eserlerini süslemek için kullanılırdı.
VII. ABD’da Ortaçağ Sanatı
Amerikalar, Orta Yüzyıl süresince oldukca muhtelif kültürlere ve sanatla alakalı geleneklere ev sahipliği yapmıştır. Amerikalardan gelen en dikkat cazibeli ortaçağ sanatı örneklerinden bazıları şunlardır:
- Meksika’daki Chichen Itza’daki Maya duvar resimleri
- Peru’nun Nazca Çizgileri
- New Mexico’daki Chaco Kanyonu yar evleri
- ABD Birleşik Devletleri’nin güneydoğusundaki Mississippian höyükleri
Bu sanat eserleri, ABD kıtasının varlıklı kültürel mirasını ve Orta Yüzyıl’da değişik kültürlerden insanların kendilerini sanatla alakalı olarak anlatım etme biçimlerinin çeşitliliğini yansıtıyor.
VIII. Okyanusya’da Ortaçağ Sanatı
“Okyanusya” kavramı, Avustralya, Yeni Zelanda ve Pasifik Okyanusu adalarını içeren dünyanın engin bölgesini anlatım eder. Okyanusya sanatı, bu bölgede mevcud birçok değişik kültürü ve geleneği yansıtarak inanılmaz derecede çeşitlidir.
Okyanusya sanatının en dikkat cazibeli stilleri içinde şunlar yer alır:
- Avustralya’nın Aborijin sanatı
- Yeni Zelanda’nın Maori sanatı
- Tonga sanatı
- Fiji sanatı
- Samoa sanatı
- Hawaii sanatı
Okyanus sanatı çoğu zaman ahşap, taş ve kabuk benzer biçimde organik malzemelerin kullanımıyla karakterize edilir. Ek olarak çoğunlukla mühim kültürel mitleri ve unutulmazları tasvir eden sanat eserleriyle çok semboliktir.
Okyanus sanatı, çağdaş sanatın gelişiminde mühim bir etkiye haiz olmuştur. Pablo Picasso ve Henri Matisse benzer biçimde sanatçılar, Okyanus sanatının yürekli renklerinden ve kuvvetli formlarından esin almışlardır.
Günümüzde Okyanusya sanatı, bölgenin her yerindeki sanatçılar tarafınca yaratılmaya devam etmektedir. Okyanusya’nın varlıklı kültürlerini ve geleneklerini yansıtmaya geçindiren canlı ve muhtelif bir sanat biçimidir.
IX. Antarktika’da Ortaçağ Sanatı
Sert iklim ve insan yerleşiminin olmaması sebebiyle, Antarktika’da ortaçağ sanatının üretildiğine dair bir delil yoktur. Sadece, ortaçağ sanatının Antarktika’daki sanatın gelişimini iyi mi etkilediğine dair bir takım kuram vardır. Bir kuram, çoğu zaman sanat ve mimaride kabiliyetli olan ortaçağ rahiplerinin, evanjelize etmek için yeni bir toprak arayışında Antarktika’ya yolculuk etmiş olabileceğidir. Bir öteki kuram ise, Terra Australis Incognita efsanelerine aşina olabilecek ortaçağ denizcilerinin, Avrupa’daki sanatçılara esin veren kıtanın güzelliği ve gizemi ile alakalı hikayeler getirmiş olabileceğidir.
Bu teorilerden herhangi birini destekleyecek kararlı bir delil olmasa da, ortaçağ sanatının Antarktika’daki sanatın gelişimini iyi mi etkilemiş olabileceğine dair bir düşünce veriyorlar.
S1: Ortaçağ sanatının üç temel özelliği nedir?
- Dini içerik
- Sembolizm
- Katı formlar
S2: Ortaçağ sanatının başlıca stilleri nedir?
- Romanesk
- Gotik
- Bizans
S3: Ortaçağ sanatı nerede üretildi?
- Avrupa
- Asya
- Afrika
- Amerikalar
- Okyanusya
- Antarktika
0 Yorum